Praat tijdig met de dokter over je wensen

Vier goede redenen om een wilsverklaring op te stellen

1 De wilsverklaring is het begin van een gesprek

De dokter weet niet hoe je over het levenseinde denkt. Het is goed om het daar een keer over te hebben. Als mensen bij de dokter komen met een wilsverklaring, ontstaan er altijd hele leuke gesprekken. Het gaat dan overigens niet alleen over euthanasie. In een wilsverklaring kun je drie soorten wensen vastleggen: een behandelverbod, een volmacht medische beslissingen of een euthanasieverzoek.’

2 Je zit er niet aan vast, hij is niet in beton gegoten

In een wilsverklaring kun je opschrijven wat je medische wensen zijn, als je afhankelijk wordt, of dement, of als je gezondheid erg achteruit gaat. Heb je eenmaal je wilsverklaring besproken met de huisarts, dan betekent dat niet dat je eraan vast zit. Wensen en grenzen verschuiven vaak bij mensen. Het mooiste is het natuurlijk als je je wilsverklaring daar steeds op aanpast met je arts. De dokter: ‘Ik zie dat mensen hun grenzen enorm verleggen. Als mensen de diagnose kanker hebben gekregen, komen ze vaak meteen met een wilsverklaring voor euthanasie bij mij langs – ‘wilt u mij alstublieft helpen, als ik het niet meer red’. Maar in de praktijk komen ze er vaak niet meer op terug en blijkt euthanasie niet nodig. De rol van de wilsverklaring is vooral dat je een keer goed praat met je dokter over je wensen en grenzen.’

3 Het helpt als je je wil niet meer kunt uiten

‘De wilsverklaring is een document, dat je steeds bijhoudt. Het kan voor mensen bijvoorbeeld actueel worden als ze de diagnose dementie krijgen. Dan willen ze vaak wat aanpassen, ze voegen bijvoorbeeld een euthanasiewens toe, voor als ze in een verpleeghuis zouden komen. Het is wel beter om dit op tijd te beschrijven. Liever om vijf voor twaalf, dan om vijf over twaalf. Want als je je wil niet meer kunt uiten en er geen wilsverklaring is, is het voor een dokter niet meer mogelijk om aan een euthanasiewens te voldoen.
Een andere situatie: kort na een hersenbloeding zijn mensen vaak buiten bewustzijn. De situatie kan zo ernstig zijn, dat de artsen in het ziekenhuis twijfelen of ze nog door moeten behandelen. In dat geval bellen ze vaak de huisarts. Wat heeft deze patiënt gezegd over zijn wensen? Het is dan fijn als er een wilsverklaring is, waarin bijvoorbeeld staat of iemand wel of niet behandeld wil worden in zo’n situatie.’

4 Je eigen wil is duidelijk tegenover naasten

‘Het is voor de arts prettig, als de kinderen en andere naasten op de hoogte zijn van je wilsverklaring, maar het hoeft niet. Mensen vertellen mij vaak dat ze er niet met de kinderen over willen praten, omdat ze het moeilijk vinden, of omdat ze weerstand verwachten. Ik maak wel eens mee dat iemand erg lijdt en dood wil, maar dat de kinderen daar niet aan willen. Dan moet je als arts bemiddelend optreden – luister naar je moeder, zij wil niet meer.
Het is heel prettig als iedereen op een lijn zit en als een van de naasten de woordvoerder is. Het is niet zo dat een naaste kan verzoeken om euthanasie. Het enige wat je als naaste mag is de aandacht vestigen op een wilsklaring. Het verzoek tot euthanasie kan uitsluitend door de patiënt zelf gedaan worden.’